10-23-2019, 10:50 AM
Uzmanlar sadece su ile özütlendiği iddiası ile satılan ürünlerde propolisin etken maddesi olan fenolik ve flavonoidlerin bulunmadığını, propolisin mutlaka glikol, etanol, gliserol gibi maddeler ile özütlenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Doğal bir arı ürünü olan propolisin, piyasada farklı çözgenler ile hazırlanmış birçok özütü olduğunu görüyoruz. Peki propolis nasıl özütlenmeli? Propolis su bazlı olur mu? Arıların, kovanını, balını, kendi sağlığını hatta yavrusunu korumak için kullandığı propolisin alkol bazlı mı su bazlı mı olması gerektiğini İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, Doç. Dr. Esra Çapanoğlu Güven, Karadeniz Teknik Üniversitesi Kimya bölümünden Prof. Dr. Sevgi Kolaylı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ateş Kara ve Eczacı Sibel Ersoy'a sorduk. Uzmanlar, propolisin tek başına su ile özütlenemediğini, mutlaka etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevi maddeler ile özütlenmesi gerektiğini belirttiler. İçerisinde etanol, glikol, gliserol gibi maddelerin bulunmadığı ürünlerin, propolis içermediğini, tüketicileri bu tarz ürünleri propolis sanıp almamaları gerektiği konusunda uyardılar. Uzmanlar, sadece su ile özütlendiği iddiası ile satılan ürünlerde, propolisin etken maddesi olan fenolik ve flavonoidlerin bulunmadığını, dolayısıyla bu ürünleri tüketmenin sağlık açısından bir faydasının da olmayacağını belirttiler.
Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, propolisin şifasından faydalanabilmek için mutlaka uzmanlar tarafından ekstraksiyon yani özütleme işleminin gerçekleştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. "Propolisin yaklaşık %50'lik kısmını balsam yani reçine, geri kalanın büyük çoğunluğunu da (%45) balmumu oluşturmaktadır. Propolisin şifası, reçine olarak belirtilen kısmından ileri gelmektedir. Arıların bitkilerin faydalı kısımlarından topladığı bu reçine içerisinde, fenolik, flavonoid bileşenler yer alır. Bu bileşenler, propolise antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antikanserojen özellik kazandırırlar. Propolisin geri kalan büyük kısmını oluşturan balmumu ise insan vücudunda sindirilebilir özellikte değildir. Dolayısıyla, propolis kovandan elde edilen ham hali ile insan tüketimine uygun değildir. Uygun hale getirilmesi için mutlaka ekstrakte edilmesi yani özütlenmesi gereklidir. Bu özütleme aşamasında, propolisin içerisindeki balmumu uzaklaştırılarak, propolise faydalı özellik kazandıran bileşenler ekstrakte edilir" diye belirtti.
Etanol, glikol, gliserol doğal mıdır? Herhangi bir zararı var mıdır?
Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Kimya bölümünden Prof. Dr. Sevgi Kolaylı, propolisin ekstraksiyonu ile ilgili soru işaretlerini giderdi. "Propolis reçinesi içerisinde yer alan faydalı bileşenler sadece alkol ve türevi maddelerde (etanol, glikol, gliserol vb.) çözünür özelliktedir. Etanol, buğdaydan elde edilen doğal bir alkoldür. Portakal, muz, patates, turşu, kefir, boza gibi fermente gıdaların doğal bileşiminde yer alır. Ayrıca, vücudumuzda da her gün belli bir miktarda etanol üretilmektedir. Her gün 20 damla propolis tükettiğinizde aldığınız etanol miktarı 0,15 g yani bir bardak portakal suyundan aldığınız etanol miktarının (0,6 g) dörtte birine denk gelmektedir. Dolayısıyla insan sağlığı açısından herhangi olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır. Aksine, propolisin faydasından yararlanabilmemiz için mutlaka etanol, glikol, gliserol gibi çözgenlerle ekstrakte edilmiş olması gerekmektedir. Tüketiciler propolis alırken etiketinde nasıl ekstrakte edildiği yani özütlendiği belirtilen ürünleri, sadece su ile özütlenmiş ürünleri değil; etanol veya glikol veya gliserol gibi alkol ve türevi maddelerin kullanıldığı ürünleri tercih etsinler" dedi.
Eczacı Sibel Ersoy, propolisin sadece su veya yağ ile çözünmesinin mümkün olmadığının altını çizdi. "Propolisin sadece su veya yağ ile ekstrakte edilmesi mümkün değildir. Çünkü propolis, su, yağ gibi maddelerde çözünmez, reçinemsi bir madde olduğu için mutlaka alkol ve türevi maddeler ile özütlenmesi gerekir. Eğer su ile özütlenebilseydi; her yağmur yağdığında kovanda propolis eriyip giderdi yani arıların petek gözleri yok olurdu, kovanda delikler meydana gelirdi" dedi. Propolisin su bazlı özütü diye satılan ürünlerde suyun dışında başka maddeler bulunduğunu da görüyoruz. Ancak bu maddeler etiketlerinde belirtilmiyor ve insan sağlığı açısından tehlikeli olabilir. Propolisin özütlenmesi aşaması çok önemlidir. Bu işlem doğru yapılmaz ise son ürün faydadan çok zarar getirebilir. Propolisin özütlenmesi sırasında ısıl işlem uygulanmamalıdır. Dolayısıyla propolisin su veya yağ bazlı olarak satılan formlarının fayda sağlanması söz konusu değildir. Bu ürünlerde, propolisin antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antikanserojen etkilerinden bahsedilemez" diye belirtti.
İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden Doç. Dr. Esra Çapanoğlu Güven, su, yağ, etanol, glikol, gliserol gibi maddelerle özütlendiği iddiası ile satılan, yurtiçi ve yurtdışından elde edilen propolis ürünlerinde yaptıkları araştırmadan bahsetti. "19 farklı ülkeden topladığımız 130 adet propolisli üründe fenolik, flavanoid içeriği ve antioksidan kapasitesi analizlerini gerçekleştirdik. Çünkü propolisin gerçek propolis olup olmadığını anlamanın en önemli yollarından biri antioksidan aktivitesini ölçmektir. Propolis, tamamen antioksidan maddelerden oluşan doğal bir üründür. Uygun koşullarda üretilmiş ve doğru şekilde ekstrakte edilmiş bir propolis ürününün yüksek antioksidan aktivite göstermesi beklenir. Biz de buradan hareketle, farklı çözgenlerle ekstrakte edildiği iddiası ile satılan propolis ürünlerini inceledik. Araştırmamızın sonucunda, su ve yağ bazlı olarak satışa sunulan propolis ürünlerinin çok düşük antioksidan aktivite gösterdiğini ve propolisin etken maddelerini içermediğini belirledik. Bu ürünler neredeyse hiç propolis içermiyor ve etiket üzerinde beyan edilen içerik düşünüldüğünde, tüketiciler kandırılıyor. Ayrıca ürünlerin birçoğu da koruyucu ve katkı maddesi içeriyor. Bunlar etiket üzerinde beyan edilmiyor. Propolis, antioksidan ve antimikrobiyal olduğu için uzun süre bozulmadan kalan bir üründür. Kendi kendini korur. Hatta, farklı bir karışımın içerisine eklendiğinde, onu da koruyucu özellik gösterir. Böylece, ekstra bir koruyucu eklenmesine gerek kalmaz. Ürünlerin içerisine eklenen koruyucu ve katkı maddelerinden de anlıyoruz ki, su ve yağ bazlı propolisler gerçek, saf propolis değil. Bizde analiz ettiğimiz 130 ürünün %91'inin, etiketinde beyan edilen miktarda; propolis, kuru madde ve antioksidan kapasitesi mevcut olmadığını, bu ürünlerin etiketlerinde beyan edilen miktarda propolis içermediğini, etiketinde beyan edilen miktarda propolis içeren ürünlerin sadece özütleme aşamasında etanol, glikol, gliserol gibi maddelerin kullanıldığı belirtilen ürünler olduğunu gördük. Dolayısıyla su ve yağ bazlı propolisler ile, etanol, glikol gibi çözgenlerle ekstrakte edilmiş propolis ürünlerini karşılaştırdığımızda antioksidan kapasiteleri açısından çok ciddi farklılıklar olduğunu gözlemledik. Propolis, su veya yağda çözünür özellikte olmadığı için su/yağ bazlı özütlerin antioksidan kapasiteleri çok düşük çıkıyor. Etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevleriyle özütlenen propolis ürünlerinde ise yüksek antioksidan kapasite ve etiket üzerinde beyan edilen miktarda propolis tespit edebildik. Buradan tüketicilere tavsiyem; propolisin sağlık etkilerinden yararlanabilmek için etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevleriyle özütlenmiş propolis tercih etmeleri. Aksi takdirde propolisin, antioksidan, antimikrobiyal, antienflamatuvar, antikanserojen etkilerinden yani şifasından bahsetmemiz mümkün değil" diye ekledi.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ateş Kara, propolisin sağlık etkilerini araştıran bütün bilimsel çalışmaların, propolisin alkol ve türevleri (etanol, glikol, gliserol) ile hazırlanmış özütleri ile yapıldığını belirtti. "Bu bilimsel çalışmalar propolisin çocuk sağlığı üzerinde de olumlu etkileri olduğunu ortaya koyuyor. Yapılan çalışmalarda özellikle propolisin etanol, glikol, gliserol gibi maddelerle hazırlanmış özütleri kullanıldığını görüyoruz. Su ve yağ bazlı propolislerden aynı etkiyi almamız mümkün değil. Propolis, Amerikan Pediatri Akademisi tarafından da çocukların kullanımı için öneriliyor. Bağışıklığı güçlendiren ayrıca büyüme ve gelişme açısından da önemli bir ürün. Çocuklarınızın beslenmesine mutlaka propolisin doğru hazırlanmış özütlerinin dahil edilmesini öneriyorum" diye ekledi.
Doğal bir arı ürünü olan propolisin, piyasada farklı çözgenler ile hazırlanmış birçok özütü olduğunu görüyoruz. Peki propolis nasıl özütlenmeli? Propolis su bazlı olur mu? Arıların, kovanını, balını, kendi sağlığını hatta yavrusunu korumak için kullandığı propolisin alkol bazlı mı su bazlı mı olması gerektiğini İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, Doç. Dr. Esra Çapanoğlu Güven, Karadeniz Teknik Üniversitesi Kimya bölümünden Prof. Dr. Sevgi Kolaylı, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ateş Kara ve Eczacı Sibel Ersoy'a sorduk. Uzmanlar, propolisin tek başına su ile özütlenemediğini, mutlaka etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevi maddeler ile özütlenmesi gerektiğini belirttiler. İçerisinde etanol, glikol, gliserol gibi maddelerin bulunmadığı ürünlerin, propolis içermediğini, tüketicileri bu tarz ürünleri propolis sanıp almamaları gerektiği konusunda uyardılar. Uzmanlar, sadece su ile özütlendiği iddiası ile satılan ürünlerde, propolisin etken maddesi olan fenolik ve flavonoidlerin bulunmadığını, dolayısıyla bu ürünleri tüketmenin sağlık açısından bir faydasının da olmayacağını belirttiler.
Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, propolisin şifasından faydalanabilmek için mutlaka uzmanlar tarafından ekstraksiyon yani özütleme işleminin gerçekleştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. "Propolisin yaklaşık %50'lik kısmını balsam yani reçine, geri kalanın büyük çoğunluğunu da (%45) balmumu oluşturmaktadır. Propolisin şifası, reçine olarak belirtilen kısmından ileri gelmektedir. Arıların bitkilerin faydalı kısımlarından topladığı bu reçine içerisinde, fenolik, flavonoid bileşenler yer alır. Bu bileşenler, propolise antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antikanserojen özellik kazandırırlar. Propolisin geri kalan büyük kısmını oluşturan balmumu ise insan vücudunda sindirilebilir özellikte değildir. Dolayısıyla, propolis kovandan elde edilen ham hali ile insan tüketimine uygun değildir. Uygun hale getirilmesi için mutlaka ekstrakte edilmesi yani özütlenmesi gereklidir. Bu özütleme aşamasında, propolisin içerisindeki balmumu uzaklaştırılarak, propolise faydalı özellik kazandıran bileşenler ekstrakte edilir" diye belirtti.
Etanol, glikol, gliserol doğal mıdır? Herhangi bir zararı var mıdır?
Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Kimya bölümünden Prof. Dr. Sevgi Kolaylı, propolisin ekstraksiyonu ile ilgili soru işaretlerini giderdi. "Propolis reçinesi içerisinde yer alan faydalı bileşenler sadece alkol ve türevi maddelerde (etanol, glikol, gliserol vb.) çözünür özelliktedir. Etanol, buğdaydan elde edilen doğal bir alkoldür. Portakal, muz, patates, turşu, kefir, boza gibi fermente gıdaların doğal bileşiminde yer alır. Ayrıca, vücudumuzda da her gün belli bir miktarda etanol üretilmektedir. Her gün 20 damla propolis tükettiğinizde aldığınız etanol miktarı 0,15 g yani bir bardak portakal suyundan aldığınız etanol miktarının (0,6 g) dörtte birine denk gelmektedir. Dolayısıyla insan sağlığı açısından herhangi olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır. Aksine, propolisin faydasından yararlanabilmemiz için mutlaka etanol, glikol, gliserol gibi çözgenlerle ekstrakte edilmiş olması gerekmektedir. Tüketiciler propolis alırken etiketinde nasıl ekstrakte edildiği yani özütlendiği belirtilen ürünleri, sadece su ile özütlenmiş ürünleri değil; etanol veya glikol veya gliserol gibi alkol ve türevi maddelerin kullanıldığı ürünleri tercih etsinler" dedi.
Eczacı Sibel Ersoy, propolisin sadece su veya yağ ile çözünmesinin mümkün olmadığının altını çizdi. "Propolisin sadece su veya yağ ile ekstrakte edilmesi mümkün değildir. Çünkü propolis, su, yağ gibi maddelerde çözünmez, reçinemsi bir madde olduğu için mutlaka alkol ve türevi maddeler ile özütlenmesi gerekir. Eğer su ile özütlenebilseydi; her yağmur yağdığında kovanda propolis eriyip giderdi yani arıların petek gözleri yok olurdu, kovanda delikler meydana gelirdi" dedi. Propolisin su bazlı özütü diye satılan ürünlerde suyun dışında başka maddeler bulunduğunu da görüyoruz. Ancak bu maddeler etiketlerinde belirtilmiyor ve insan sağlığı açısından tehlikeli olabilir. Propolisin özütlenmesi aşaması çok önemlidir. Bu işlem doğru yapılmaz ise son ürün faydadan çok zarar getirebilir. Propolisin özütlenmesi sırasında ısıl işlem uygulanmamalıdır. Dolayısıyla propolisin su veya yağ bazlı olarak satılan formlarının fayda sağlanması söz konusu değildir. Bu ürünlerde, propolisin antioksidan, antibakteriyel, antiviral, antifungal ve antikanserojen etkilerinden bahsedilemez" diye belirtti.
İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden Doç. Dr. Esra Çapanoğlu Güven, su, yağ, etanol, glikol, gliserol gibi maddelerle özütlendiği iddiası ile satılan, yurtiçi ve yurtdışından elde edilen propolis ürünlerinde yaptıkları araştırmadan bahsetti. "19 farklı ülkeden topladığımız 130 adet propolisli üründe fenolik, flavanoid içeriği ve antioksidan kapasitesi analizlerini gerçekleştirdik. Çünkü propolisin gerçek propolis olup olmadığını anlamanın en önemli yollarından biri antioksidan aktivitesini ölçmektir. Propolis, tamamen antioksidan maddelerden oluşan doğal bir üründür. Uygun koşullarda üretilmiş ve doğru şekilde ekstrakte edilmiş bir propolis ürününün yüksek antioksidan aktivite göstermesi beklenir. Biz de buradan hareketle, farklı çözgenlerle ekstrakte edildiği iddiası ile satılan propolis ürünlerini inceledik. Araştırmamızın sonucunda, su ve yağ bazlı olarak satışa sunulan propolis ürünlerinin çok düşük antioksidan aktivite gösterdiğini ve propolisin etken maddelerini içermediğini belirledik. Bu ürünler neredeyse hiç propolis içermiyor ve etiket üzerinde beyan edilen içerik düşünüldüğünde, tüketiciler kandırılıyor. Ayrıca ürünlerin birçoğu da koruyucu ve katkı maddesi içeriyor. Bunlar etiket üzerinde beyan edilmiyor. Propolis, antioksidan ve antimikrobiyal olduğu için uzun süre bozulmadan kalan bir üründür. Kendi kendini korur. Hatta, farklı bir karışımın içerisine eklendiğinde, onu da koruyucu özellik gösterir. Böylece, ekstra bir koruyucu eklenmesine gerek kalmaz. Ürünlerin içerisine eklenen koruyucu ve katkı maddelerinden de anlıyoruz ki, su ve yağ bazlı propolisler gerçek, saf propolis değil. Bizde analiz ettiğimiz 130 ürünün %91'inin, etiketinde beyan edilen miktarda; propolis, kuru madde ve antioksidan kapasitesi mevcut olmadığını, bu ürünlerin etiketlerinde beyan edilen miktarda propolis içermediğini, etiketinde beyan edilen miktarda propolis içeren ürünlerin sadece özütleme aşamasında etanol, glikol, gliserol gibi maddelerin kullanıldığı belirtilen ürünler olduğunu gördük. Dolayısıyla su ve yağ bazlı propolisler ile, etanol, glikol gibi çözgenlerle ekstrakte edilmiş propolis ürünlerini karşılaştırdığımızda antioksidan kapasiteleri açısından çok ciddi farklılıklar olduğunu gözlemledik. Propolis, su veya yağda çözünür özellikte olmadığı için su/yağ bazlı özütlerin antioksidan kapasiteleri çok düşük çıkıyor. Etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevleriyle özütlenen propolis ürünlerinde ise yüksek antioksidan kapasite ve etiket üzerinde beyan edilen miktarda propolis tespit edebildik. Buradan tüketicilere tavsiyem; propolisin sağlık etkilerinden yararlanabilmek için etanol, glikol, gliserol gibi alkol ve türevleriyle özütlenmiş propolis tercih etmeleri. Aksi takdirde propolisin, antioksidan, antimikrobiyal, antienflamatuvar, antikanserojen etkilerinden yani şifasından bahsetmemiz mümkün değil" diye ekledi.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ateş Kara, propolisin sağlık etkilerini araştıran bütün bilimsel çalışmaların, propolisin alkol ve türevleri (etanol, glikol, gliserol) ile hazırlanmış özütleri ile yapıldığını belirtti. "Bu bilimsel çalışmalar propolisin çocuk sağlığı üzerinde de olumlu etkileri olduğunu ortaya koyuyor. Yapılan çalışmalarda özellikle propolisin etanol, glikol, gliserol gibi maddelerle hazırlanmış özütleri kullanıldığını görüyoruz. Su ve yağ bazlı propolislerden aynı etkiyi almamız mümkün değil. Propolis, Amerikan Pediatri Akademisi tarafından da çocukların kullanımı için öneriliyor. Bağışıklığı güçlendiren ayrıca büyüme ve gelişme açısından da önemli bir ürün. Çocuklarınızın beslenmesine mutlaka propolisin doğru hazırlanmış özütlerinin dahil edilmesini öneriyorum" diye ekledi.